Lessen van mijn stervende hond
Geschreven door Huib, gepubliceerd op 28/01/18
“Na voeding, onderdak en gezelschap zijn verhalen het meest nodig in de wereld.” Philip Pullman
Na wekenlang in een ‘bubbel’ te hebben geleefd met Mats, waarin ik haar onderdak en verzorging bood, is het tijd om terug te keren naar het vertellen van verhalen. Na een paar dagen mijn huis schoongemaakt te hebben, terwijl ik mijn ogen uit mijn hoofd huilde. Ik had nooit gedacht dat een woord als ‘hondenplas’ zo’n vloed van tranen zou kunnen veroorzaken.
Tijdens dit intense proces vond ik mijn rol als verzorger erg waardevol of zelfs dierbaar. Ik zou er graag iets over willen delen, als inspiratie voor andere verzorgers of mensen die door een rouwproces gaan. En doen we het niet allemaal, op een gegeven moment?
Zonder of binnen?
Niet iedereen weet of begrijpt hoe diep mensen verbonden of gehecht kunnen worden aan hun dieren. Toch zegt het woord ‘dierbaar’ eigenlijk al alles.
Degenen onder jullie die mijn boek lezen voor verzorgers van mensen met Lyme weten dat ik hou van fantasyboeken, zoals ‘In de ban van de Ring’ of Harry Potter, om iets in te verwoorden dat met beschrijvende taal moeilijk uit te drukken is.
De laatste weken kwam de trilogie ‘His Dark Materials’ voor de geest. Het is een epische en bekroonde trilogie van fantasieromans van Philip Pullman. Het volgt de volwassenwording van twee kinderen terwijl ze door een reeks parallelle universums dwalen. In dit universum bevindt de ziel van mensen zich niet in hen, maar verschijnt ze als een dier buiten hen. Ze worden Daemons genoemd, met een zo sterke verbinding dat het pijn doet als ze van elkaar gescheiden zijn door afstand of geweld.
Tot de puberteit veranderen deze ‘Daemons’ van vorm. Zodra een kind volwassen wordt, neemt de Daemon de vorm aan van het dier dat het karakter van de jongvolwassene het beste symboliseert. Slangen of ratten voor de onbetrouwbaren, een uil voor de wijzen, een bunzing voor de avontuurlijke, enzovoort. Dobermanns zijn meestal als de Daemons van bewakers te vinden in deze wereld van Pullman.
Zeer recent publiceerde hij een nieuw boek, genaamd ‘The Book of Dust’, als een vervolg op deze triologie. Ik heb het gelezen toen ik mijn hond Mats meenam naar Frankrijk tijdens de kerstvakantie, na het horen van haar doodvonnis. Nogmaals, de manier waarop Pullman die verbinding beschreef, was opvallend. Dan kan taal een mooi middel tot expressie zijn.
Over taal gesproken: in het Engels is het tegenovergestelde van ‘binnen’ (within) het woord ‘buiten’ (outside). Maar zou dat niet echt ‘zonder’ (without) moeten zijn? Ben ik nu ‘zonder’ mijn hond of leeft ze binnenin mij? Voor mij is het antwoord op die vraag duidelijk en in die zin heb ik haar helemaal niet verloren.
Mats als mijn Daemon
Als Mats mijn Daemon was, is mijn karakter behoorlijk gelukkig en opgewekt. “Wat een heerlijke hond!“, schreef de dierenarts op een heel vriendelijke kaart om mij sterkte te wensen. Om het ouderwetse Nederlandse kinderboek ‘Dik Trom’ te citeren: “En dat was ze!”.
Ongeveer twintig mensen begonnen te huilen toen ze het nieuws hoorden, en huilen is geen nationale sport in Nederland. Een vriendin voelde zich duidelijk ongemakkelijk bij haar eigen tranen, totdat ik het vergeleek met lachen. Waarom is het sociaal ‘ongepast’ om verdriet uit te drukken, terwijl het ‘positief’ is om te lachen (wat gewoon een uitdrukking van opgewektheid is)?
Mats betekende veel voor veel mensen en dieren. We ondernamen afgelopen maand vele kleine reizen om afscheid te nemen. Een ‘tour of fame’. Mats had de tijd van haar leven, zoals je kon zien in de film waarin ze achter kite-surfers aan rende, en ik ook.
Betekenis. Is betekenis niet juist dat waar mensen naar honger, net zoals honden hongeren naar voedsel? We worden vaak aangemoedigd om ‘de dag te plukken’ in plaats van de doden te herinneren. De opties zijn ‘carpe diem’ OF ‘memento mori’. Ik zou zeggen dat de waarde van de dood en vooral het stervensproces is dat het heel duidelijk wordt wat en hoeveel een ander wezen voor ons heeft betekend.
Normaal leven we te gehaast om dit volledig te beseffen, dus neem het bestaan van andere ‘lichamen’ als vanzelfsprekend aan. Dus misschien is het door ons de waarde te herinneren die de doden voor ons hadden, dat we worden aangemoedigd om echt de dag te plukken en het leven te waarderen?
Een van mijn vrienden, een Amerikaanse bioloog en hondenliefhebber, reageerde heel mooi op de Facebook-post van mijn laatste artikel over Mats. Hij zei dat hij er zeker van was dat een stervend dier zich zelfs schuldig voelt omdat hij ons zal verlaten. Hoewel honden niet functioneren in het concept ‘tijd’ zoals wij dat doen – tot zowel ons voordeel als onze rampspoed – weet ik zeker dat dit het geval was voor Mats.
De ‘wondergenezer’ die ik in het vorige artikel noemde, kon die paniek wegnemen (wat de volgende dag duidelijk merkbaar was), hoewel het haar kanker niet genas zoals ik heimelijk had gehoopt.
Een reis van zeven jaar
Ik beloofde Mats dat ik net zo goed voor mezelf zou zorgen als ik voor haar heb gedaan. Zij is mijn eigen reisgenoot geweest gedurende zeven jaar avonturen in Lyme Land, waarin ik de rol van ‘bewaker’ van Lyme-patiënten op me heb genomen. Vandaar het verband met de Daemons.
Haar dood symboliseert een lijn in het zand voor mij. In een volgend artikel zal ik proberen te beschrijven wat dat betekent en hoe die reis is geweest. De bizarre start van die reis is beschreven in ‘Teken aan de Wand‘, maar eigenlijk werd de weg achteraf zelfs nog hobbeliger.
Als slot van dit artikeltje nog een laatste mooi toeval. Afgelopen weekend, toen Mats al aan het verdwijnen was, lag ze naast me op de bank. De tumoren groeiden zo snel dat ze nauwelijks nog een positie konden vinden om comfortabel te liggen.
Ik voelde aan haar vacht dat ze het te koud had en dekte haar toe met een deken. Toen pas besefte ik dat ze op dezelfde bank lag, toegedekt met dezelfde deken, zoals mijn kat vijf jaar eerder was geweest – met Mats naast haar.
De nacht voor ze stierf, kwam mijn kat in een droom bovenop Mats liggen. Alsof ze haar op kwam halen. Dit soort dromen heb ik zelden.
Ik vind deze toevalligheden troostend en ik hoop dat dit kleine verhaal jou op een of andere manier heeft geïnspireerd om te waarderen wat is er, in plaats van te blijven hangen in het verleden of te wanhopen voor de toekomst.
Als er iets is dat dieren ons kunnen leren, is dit het.
Huib
drs. Huib Kraaijeveld
In: Blog Inspiratie Mats
"Dit boek geeft een perfecte beschrijving van de bezoeking van miljoenen patienten die lijden aan chronische Lyme in vele landen over de hele wereld."
Prof. Christian Perronne, Frankrijk
"Een geschenk van waarheid en passie Dit boek is een geschenk van waarheid, passie en mededogen voor de mensheid."
Mia Morales, Lyme patient, VS
"Ik ontving dit boek letterlijk op de dag dat ik besloot om mijn leven te beëindigen. Huh?! Yep. Ik ben 35 jaar oud en ben daarvan 19 jaar ziek geweest. Nu weet ik waarom: Lyme. Iedereen zou dit boek moeten lezen!"
Miranda, Nederland
"Dit boek biedt een nieuwe, praktische en mensgerichte manier om informatie over gezondheid te benaderen. Het luidt ook een nieuwe tijd in waarin wij samen kunnen werken aan gezondheid en bloei."
Kim Schimmler, arts, Duitsland
"Dit pionierswerk maakte mij glashelder dat "when 'i' becomes 'we', even illness becomes wellness"."
Frans Vermeulen, journalist, Nederland
"In zijn cruciale werk over de Ziekte van Lyme pretendeert Huib Kraaijeveld als toegewijd sociaal onderzoeker niet alle antwoorden te hebben, maar leidt hij ons langs de verontrustende en essentiële vragen."
Prof. Cees Hamelink, professor Communicatiewetenschappen & Mensenrechten, Nederland & Aruba
"Dit boek leest als een thriller! Het raakte mij diep en ik ben er zeker van dat het de toekomst zal veranderen."
Linda Graanoogst, journalist, Nederland
"De tranen over mijn wangen stromen en dat is een goed teken. Dit boek slaat de spijker op z'n kop: mensen met Lyme hebben 'begrip' nodig. Ik zou graag willen dat mijn eigen partner het leest."
Anodea Judith, PhD & auteur, VS
"Wat een bewustmakend perspectief! Huib heeft succesvol een kwantumsprong gemaakt in hoe gewone mensen de Ziekte van Lyme kunnen begrijpen en kunnen managen."
John Wongcw, auteur, Singapore
"Een echte en niet-pretentieuze gids voor verzorgers om Lyme te begrijpen. Dit boek zal je helpen om precies te begrijpen waar jouw vriend doorheen gaat; ongeacht de symptomen die zij hebben. Dit boek kan levens redden!"
Cheryl Versalle, Lyme patient, VS
"Dit boek dat leest als een spannende roman, ware het niet dat het hier om een bloedserieus onderwerp gaat. Het roept op tot bijdragen, schenken en zorgen voor elkaar en onze wereld. Lees en huiver, voel en handel!"
Manfred van Doorn, leiderschapsexpert, Nederland
"Een creatieve en zeer intelligente visie om nog dieper in de wereld van Lyme te duiken, verder te kijken naar jezelf, de ander, maar ook de hele wereld om je heen. Dit gebeurt op een warme manier, zodat je op een krachtige, bevlogen wijze je reis kan vervolgen."
Vriendin van iemand met Lyme, Nederland
"Dit boek geeft aan dat Lyme een seksueel overdraagbare ziekte kan zijn. Dit zal een golf van bewustzijn over de hele wereld veroorzaken. Net als het kind deed in het oude sprookje "De Nieuwe Kleren van de Keizer", dat uitriep: “Maar de keizer is naakt!""
Ola Aniel Petterson, campagneleider SOA's, Zweden
"Wat een briljant sociologisch werk! Ik ben er zeker van dat het veel impact zal hebben."
Professor Neuropathie, Duitsland
"Dit boek is een grote ‘eye opener’, zowel voor vrienden van mensen met Lyme als voor mensen die zelf Lyme hebben. Of eigenlijk ieder ander gezondheidsprobleem."
Martin Möhrke, medisch onderzoeksleider, Europa
"Ik kan geen enkel ander boek meer langer dan twee minuten lezen, in deze hel die 'Lyme' heet. Maar met dit boek kan gewoon niet stoppen! Ik had het al uren geleden weg moeten leggen om het huis schoon te maken. Maar dat lukt gewoon niet."
Ineke, echtgenote van een man met Lyme, Nederland
"Dit boek is een verademing om te lezen. Het biedt de lezer zacht kaarslicht en kameraadschap rondom het kampvuur op een donkere en vaak eenzame reis."
Laura Bruno, intuïtieve Lyme expert, VS
"Een erg eerlijke en toch geestige manier om de mensen met Lyme te helpen. Dit boek staat vol ideeën hoe je jouw zieke dierbare kan helpen op zijn reis, als reisgenootn op deze bizarre reis bizarre reis die ‘Lyme” heet."
Lisa Hilton, Lyme activiste, VS
"De persoonlijke ervaringen en de scherpe geest van de auteur zorgen samen voor een ongelooflijk inspirerend en bewustmakend boek, met een visie die aan de voet staat van een nieuw tijdperk van hernieuwde onderzoeken, visies en behandelmethoden."
Kara, ex-patiënte ziekte van Crohn, Nederland
"UItdagend, informatief en erg goed leesbaar! Dit is een absolute 'eye-opener' voor diegenen die zich niet bewust zijn van wat de reis van Lyme allemaal omvat."
Terri Mackinnon-Cross, President WorldLymeDay.com, Canada
"Dit boek samen lezen was als een pleister op een open wonde."
Sara, Lyme patiënte, België
"Heel indringend geschreven op basis van intensieve, bijna existentiële persoonlijke ervaringen, geeft dit boek een helder overzicht van alle relevante informatie voor zowel patiënten als omstanders."
Jan Eendebak, oud-voorzitter Stichting Tekenbeetziektes, Nederland
"Een verademing om te lezen, geschreven door een ervaringsdeskundige die met veel toewijding zijn pad met ons deelt, en briljant geschreven."
Muna, moeder van een dochter met chronische Lyme
"Speels, schrikbarend, informatief en bemoedigend tegelijk."
Merel, kinesiologe, Nederland
"Uitdagend en inzicht gevend. Ik heb dit boek aan vele van mijn patiënten 'voorgeschreven' en bij de meeste werd verbazing gevolgd door herkenning. Een absolute aanrader voor iedereen met (nu nog) onverklaarbare klachten."
Duco Kanij, Osteopaat, Nederland
"Een absolute aanrader voor iedereen rondom Lyme of voor diegene die graag meer willen weten. Het boek begeleidt u door een labyrint met de wegwijzers alvast op de juiste plek."
Eugenie van der Linden, ex-Lyme patiënte en therapeut, Nederland
"Teken aan de Wand is een absolute 'must read' voor iedereen! Voor patiënten, voor familie en vrienden en voor artsen om te leren dat ze niet te snel 'onverklaarbare' klachten mogen afdoen als 'psychisch'!"
Anne Fierlafijn, arts, België
"Dit is anders dan ieder ander boek dat ik over Lyme heb gelezen. Het appelleert aan een hoger bewustzijn en is op een introspectieve manier analytisch, waardoor het prettig is om te lezen. Dit boek doet op een hartverwarmende manier inzien dat geen Lyme patiënt ooit alleen is."
Thomas Grier, bioloog, VS
"Dit boek laat zien hoe zorgzame vrienden in kunnen grijpen door hulp en bondgenootschap te bieden bij een potentieel ernstige en zeer complexe ziekte, die nog steeds slecht wordt begrepen door de mensheid."
Kenneth Liegner, arts, VS
