Ik ben weer aan het schrijven... Bekijk Mooie Dingen

Waarom lineair denken niet werkt bij complexe problemen

Geschreven door Huib, gepubliceerd op 23/03/15

‘Evidence-based’ is een vaak gebruikt magisch woord. Maar wat betekent het eigenlijk en waarom is deze manier van denken niet bruikbaar bij complexe problemen zoals Lyme? Dit inzicht lijkt relevant te zijn voor zowel patiënten, professionals, wetenschappers als mantelzorgers.

“Alles moet zo eenvoudig mogelijk worden gemaakt. Maar niet eenvoudiger dan dat.” Albert Einstein

In “Teken aan de Wand” gebruikte ik het Cynefin Framework om de lezer te helpen goed te bepalen hoe anders te denken voor verschillende typen problemen. De ene mens is beter in staat dan de andere om te beoordelen wat nodig is binnen de context van een specifieke situatie. Maar helemaal niemand is in staat om alles te zien, te voelen en te snappen. In mijn zakelijke werk heb ik verschillende modellen leren gebruiken om mensen te laten inzien dat verschillende typen situaties om andere benaderingen vragen. Een van deze modellen heet het Cynefin Framework. Cynefin is een woord uit het Welsh dat de ‘plaats van jouw meervoudige afkomst’ betekent. Deze naam duidt op jouw culturele, religieuze, geografische en ‘tribal’ achtergrond. Dit zijn allemaal factoren die de manier vormen waarop je de wereld beschouwt, maar waarvan je je slechts ten dele bewust kan zijn. Framework betekent raamwerk.

Cynefin geeft een raamwerk van bruikbare perspectieven om de vele facetten van Lyme beter te begrijpen, waarmee je te maken krijgt als reisgenoot. Cynefin verdeelt problemen of situaties onder in vier kwadranten: eenvoudig, gecompliceerd, complex en chaotisch. Snowden geeft aan dat je vooral een onderscheid moet te maken tussen eenvoudige en gecompliceerde situaties aan de ene kant, en complexe en chaotische situaties aan de andere. Bij de eerste twee volgt de data op het denkkader. Bij de laatste twee is dit andersom: het denkkader volgt op de data, omdat teveel factoren of actoren onbekend of onvoorspelbaar zijn.

Het Cynefin Framework is een zingevingsmodel in plaats van de veel (te vaak) gebruikte ordenings- of categorisatiemodellen. Op Youtube legt onderzoeker Dave Snowden dit framewerk uit, waarbij hij vertelt hoe je het kan gebruiken om situaties beter in te schatten en er een passende manier van handelen bij te vinden. Ik vind dit framewerk erg bruikbaar bij het oplossen van problemen in het algemeen, maar vooral als je het toepast in combinatie met een assessment van hoe mensen denken. Daarop zal ik later in dit hoofdstuk terugkomen, want ik wil je hier niet in verwarring brengen door twee concepten tegelijkertijd te bespreken.

Mocht je liever luisteren naar deze uitleg, dan kan je onderzoeker Dave Snowden (geen familie, volgens mij) zijn model horen uitleggen.

 

‘Evidence-based’ betekent eigenlijk de ‘hoe’ vraag in een laboratoriumsituatie bestuderen, waarbij all andere factoren zijn uitgesloten. Daarmee luidt het adagium dat als (en alleen als) een causale relatie tussen two factoren herhaaldelijk kan worden aangetoond, it wetenschappelijk aangetoond of ‘waar’ mag heten. Op zichzelf is dit een valide manier om eenvoudige situaties, vragen of problemen te benaderen.

Maar bij complexe problemen zoals Lyme of de vraag hoe daarmee om te gaan als mantelzorger, is deze manier van denken niet alleen nutteloos, maar zelfs gevaarlijk. Zoals Jacque Fresco (94) terecht stelde in zijn speech in Eindhoven in 2010, kunnen mensen eigenlijk helemaal niet denken. Volgens hem is ons denken volledig gevormd door onze cultuur. De meeste mensen kunnen daarom nu nauwelijks meer buiten de dominante technocratische manier van denken heenkomen, waarin ‘evidence based’ de Heilige Graal lijkt te zijn.

Een tip voor omstanders: STOP met tips geven aan mensen die daar niet op zitten te wachten. Ik zit te vaak met kromgetrokken tenen toe te kijken hoe allerlei – vast weer goedbedoelde – onzin ongevraagd wordt gedumpd op mensen die daar helemaal niet op zitten wachten.

Als beeldspraak: zou je een bergbeklimmer die bijna naar beneden valt, ook aanraden eens naar de uitverkoop van slaapzakken bij een Sportwinkel te gaan bekijken?

Precies. Wil je weten waar je wel mee kan helpen. Neem dan 2-3 uur de moeite en lees eens een boek.

 

drs. Huib Kraaijeveld

Auteur van ‘Teken aan de Wand’, voorzitter van de On Lyme Foundation & founding member van de Ad Hoc Committee for Health Equity in ICD11 Borelliose Codes

Als je dit artikel de moeite waard vond, wil je dan een kijkje nemen op de internationale crowdfund campagne die dient om mijn werk op een duurzame en integere manier te financieren? Zo kan jij meedoen aan het creëren van bewustzijn over Lyme en de ‘ongeduldige’ revolutie. Hier is de korte Nederlandse toelichting ervan te vinden.
Wil je dit artikel ook delen op Social Media, zodat meer mensen het te zien krijgen?

drs. Huib Kraaijeveld

In: Filosofie Inspiratie Lyme Sociaal Wetenschap

"Dit boek geeft een perfecte beschrijving van de bezoeking van miljoenen patienten die lijden aan chronische Lyme in vele landen over de hele wereld."
Prof. Christian Perronne, Frankrijk

"Een geschenk van waarheid en passie Dit boek is een geschenk van waarheid, passie en mededogen voor de mensheid."
Mia Morales, Lyme patient, VS

"Ik ontving dit boek letterlijk op de dag dat ik besloot om mijn leven te beëindigen. Huh?! Yep. Ik ben 35 jaar oud en ben daarvan 19 jaar ziek geweest. Nu weet ik waarom: Lyme. Iedereen zou dit boek moeten lezen!"
Miranda, Nederland

"Dit boek biedt een nieuwe, praktische en mensgerichte manier om informatie over gezondheid te benaderen. Het luidt ook een nieuwe tijd in waarin wij samen kunnen werken aan gezondheid en bloei."
Kim Schimmler, arts, Duitsland

"Dit pionierswerk maakte mij glashelder dat "when 'i' becomes 'we', even illness becomes wellness"."
Frans Vermeulen, journalist, Nederland

"In zijn cruciale werk over de Ziekte van Lyme pretendeert Huib Kraaijeveld als toegewijd sociaal onderzoeker niet alle antwoorden te hebben, maar leidt hij ons langs de verontrustende en essentiële vragen."
Prof. Cees Hamelink, professor Communicatiewetenschappen & Mensenrechten, Nederland & Aruba

"Dit boek leest als een thriller! Het raakte mij diep en ik ben er zeker van dat het de toekomst zal veranderen."
Linda Graanoogst, journalist, Nederland

"De tranen over mijn wangen stromen en dat is een goed teken. Dit boek slaat de spijker op z'n kop: mensen met Lyme hebben 'begrip' nodig. Ik zou graag willen dat mijn eigen partner het leest."
Anodea Judith, PhD & auteur, VS

"Wat een bewustmakend perspectief! Huib heeft succesvol een kwantumsprong gemaakt in hoe gewone mensen de Ziekte van Lyme kunnen begrijpen en kunnen managen."
John Wongcw, auteur, Singapore

"Een echte en niet-pretentieuze gids voor verzorgers om Lyme te begrijpen. Dit boek zal je helpen om precies te begrijpen waar jouw vriend doorheen gaat; ongeacht de symptomen die zij hebben. Dit boek kan levens redden!"
Cheryl Versalle, Lyme patient, VS

"Dit boek dat leest als een spannende roman, ware het niet dat het hier om een bloedserieus onderwerp gaat. Het roept op tot bijdragen, schenken en zorgen voor elkaar en onze wereld. Lees en huiver, voel en handel!"
Manfred van Doorn, leiderschapsexpert, Nederland

"Een creatieve en zeer intelligente visie om nog dieper in de wereld van Lyme te duiken, verder te kijken naar jezelf, de ander, maar ook de hele wereld om je heen. Dit gebeurt op een warme manier, zodat je op een krachtige, bevlogen wijze je reis kan vervolgen."
Vriendin van iemand met Lyme, Nederland

"Dit boek geeft aan dat Lyme een seksueel overdraagbare ziekte kan zijn. Dit zal een golf van bewustzijn over de hele wereld veroorzaken. Net als het kind deed in het oude sprookje "De Nieuwe Kleren van de Keizer", dat uitriep: “Maar de keizer is naakt!""
Ola Aniel Petterson, campagneleider SOA's, Zweden

"Wat een briljant sociologisch werk! Ik ben er zeker van dat het veel impact zal hebben."
Professor Neuropathie, Duitsland

"Dit boek is een grote ‘eye opener’, zowel voor vrienden van mensen met Lyme als voor mensen die zelf Lyme hebben. Of eigenlijk ieder ander gezondheidsprobleem."
Martin Möhrke, medisch onderzoeksleider, Europa

"Ik kan geen enkel ander boek meer langer dan twee minuten lezen, in deze hel die 'Lyme' heet. Maar met dit boek kan gewoon niet stoppen! Ik had het al uren geleden weg moeten leggen om het huis schoon te maken. Maar dat lukt gewoon niet."
Ineke, echtgenote van een man met Lyme, Nederland

"Dit boek is een verademing om te lezen. Het biedt de lezer zacht kaarslicht en kameraadschap rondom het kampvuur op een donkere en vaak eenzame reis."
Laura Bruno, intuïtieve Lyme expert, VS

"Een erg eerlijke en toch geestige manier om de mensen met Lyme te helpen. Dit boek staat vol ideeën hoe je jouw zieke dierbare kan helpen op zijn reis, als reisgenootn op deze bizarre reis bizarre reis die ‘Lyme” heet."
Lisa Hilton, Lyme activiste, VS

"De persoonlijke ervaringen en de scherpe geest van de auteur zorgen samen voor een ongelooflijk inspirerend en bewustmakend boek, met een visie die aan de voet staat van een nieuw tijdperk van hernieuwde onderzoeken, visies en behandelmethoden."
Kara, ex-patiënte ziekte van Crohn, Nederland

"UItdagend, informatief en erg goed leesbaar! Dit is een absolute 'eye-opener' voor diegenen die zich niet bewust zijn van wat de reis van Lyme allemaal omvat."
Terri Mackinnon-Cross, President WorldLymeDay.com, Canada

"Dit boek samen lezen was als een pleister op een open wonde."
Sara, Lyme patiënte, België

"Heel indringend geschreven op basis van intensieve, bijna existentiële persoonlijke ervaringen, geeft dit boek een helder overzicht van alle relevante informatie voor zowel patiënten als omstanders."
Jan Eendebak, oud-voorzitter Stichting Tekenbeetziektes, Nederland

"Een verademing om te lezen, geschreven door een ervaringsdeskundige die met veel toewijding zijn pad met ons deelt, en briljant geschreven."
Muna, moeder van een dochter met chronische Lyme

"Speels, schrikbarend, informatief en bemoedigend tegelijk."
Merel, kinesiologe, Nederland

"Uitdagend en inzicht gevend. Ik heb dit boek aan vele van mijn patiënten 'voorgeschreven' en bij de meeste werd verbazing gevolgd door herkenning. Een absolute aanrader voor iedereen met (nu nog) onverklaarbare klachten."
Duco Kanij, Osteopaat, Nederland

"Een absolute aanrader voor iedereen rondom Lyme of voor diegene die graag meer willen weten. Het boek begeleidt u door een labyrint met de wegwijzers alvast op de juiste plek."
Eugenie van der Linden, ex-Lyme patiënte en therapeut, Nederland

"Teken aan de Wand is een absolute 'must read' voor iedereen! Voor patiënten, voor familie en vrienden en voor artsen om te leren dat ze niet te snel 'onverklaarbare' klachten mogen afdoen als 'psychisch'!"
Anne Fierlafijn, arts, België

"Dit is anders dan ieder ander boek dat ik over Lyme heb gelezen. Het appelleert aan een hoger bewustzijn en is op een introspectieve manier analytisch, waardoor het prettig is om te lezen. Dit boek doet op een hartverwarmende manier inzien dat geen Lyme patiënt ooit alleen is."
Thomas Grier, bioloog, VS

"Dit boek laat zien hoe zorgzame vrienden in kunnen grijpen door hulp en bondgenootschap te bieden bij een potentieel ernstige en zeer complexe ziekte, die nog steeds slecht wordt begrepen door de mensheid."
Kenneth Liegner, arts, VS

Bekijk hoe wij omgaan met persoonsgegevens in onze Privacyverklaring.